Het mag een mirakel heten dat Koen Van Pottelbergh (52) enkele maanden terug de Belgisch-Luxemburgse finale van Chivas Venture won. Niet dat zijn sociaal project de mensen koud liet - integendeel, iedereen vond hem een heel terechte winnaar - maar het had niet veel gescheeld of de Antwerpenaar was er niet meer geweest. Een zwaar auto-ongeluk in 1999, waarbij Van Pottelbergh blind raakte aan zijn linkeroog, gooide zijn leven pardoes overhoop. Zes maanden ziekenhuis, waarvan één maand in coma, hebben de man gebracht waar hij vandaag staat. Het ongeluk inspireerde hem om de start-up Adaptive Eyeworks uit de grond te stampen waarmee hij betaalbare zelfcorrigerende brillen voor slechtzienden die het minder breed hebben op de markt brengt. Kijk mee door de ogen van een optometrist die ondernemer werd om de wereld een stukje beter maken.
Iets terugdoen voor de maatschappij
Hij is er heel dicht bij geweest, heeft de dood in de ogen gekeken. De balans na zijn auto-ongeval in 1999 was dan ook bijzonder zwaar: bijna alles gebroken wat er te breken valt en alle organen geraakt. Pas na zes maanden, waarvan een maand in coma, mocht Van Pottelbergh het ziekenhuis verlaten. Er volgde een een lange revalidatie van maar liefst twee jaar. “Ik moest terug leren stappen en leren schrijven”, vertelt hij daarover. “Het mag een mirakel heten dat ik het overleefd heb en vandaag weer zo goed als normaal functioneer. Ik prijs me dan ook ontzettend gelukkig dat ik die tweede kans heb gekregen.”
Uit dankbaarheid wou hij iets terugdoen voor de maatschappij. Alleen wist hij niet hoe. Tot hij op de Vlaamse televisie professor Josh Silver, een atoomfysicus uit Oxford, bezig hoorde. “Die man had het over Adspecs, een bril die hij had ontwikkeld voor kansarme kinderen op basis van aanpasbare glazen gevuld met vloeistof. Aangezien ik door mijn verkeersongeval zelf blind ben aan m’n linkeroog, was ik meteen geboeid door zijn verhaal en ben ik via via met die man contact gekomen.”
Goed zien is een basisrecht
Omdat het eerste model van de zelfcorrigerende bril nogal zwaar en log was, en bovendien niet echt elegant oogde, besliste Koen Van Pottelbergh en professor Silver het samen te finetunen. “Via spoedarts Luc Beaucourt konden we onze aangepaste versie voorstellen aan de oogartsen van het UZ Antwerpen die op dat moment een project hadden lopen in Myanmar.”
Dankzij de Rode Duivels en het bezoek van koningin Mathilde kregen we heel veel exposure en gingen er steeds meer deuren voor ons open
Eyes For The World, de non-profit organisatie die in 2012 boven de doopvont werd gehouden, om overal ter wereld mensen te helpen die zich geen bril kunnen permitteren, was nadien ook het sociale project van de Rode Duivels tijdens het WK voetbal in Brazilië. “We hebben toen projecten opgestart in Belo Horizonte, Rio en Sao Paulo en daar onze brilletjes uitgedeeld aan kinderen. Mede dankzij het bezoek van onze koningin kregen we heel veel exposure en gingen er steeds meer deuren voor ons open”, vertelt de Belg die tijdens zijn opleiding als optometrist een doctoraat behaalde.
Gebruiksvriendelijke oplossing
De perfectionist in Van Pottelbergh zag echter ook de gebreken en beperkingen van het systeem met vloeistof, waarbij een klein pompje tijdelijk op de brilpoten wordt bevestigd. “Eenmaal terug uit Brazilië kreeg ik een mail van professor John Friedman, een Amerikaanse antropoloog, die een artikel over mij had gelezen en eens de koppen bij elkaar wou steken. Bleek dat die man lesgaf aan de universiteit van Utrecht en gewoon in Brussel woonde. Er was meteen een klik. Ik vernam hoe hij samen met een aantal Nederlandse ingenieurs bezig was een bril te ontwikkelen, gebaseerd op een oud principe van professor Alvarez uit de jaren vijftig dat zij van onder het stof hadden gehaald. Bleek dat dit veel efficiënter was dan het systeem van professor Silver.”
“Door twee zorgvuldig gevormde lenzen over elkaar te schuiven, krijg je een bril met variabele lenssterkte”, legt Van Pottelbergh uit. “Dankzij ‘FocusSpecs’ - want zo doopten we ons product dat in Nederland wordt gemaakt - hoeven slechtzienden niet meer naar de opticien te gaan. Ze kunnen eigenhandig de bril op de juiste sterkte brengen met behulp van kleine wieltjes aan de zijkant.”
Out-of-the-box denken
Door op een eenvoudige, creatieve manier een oplossing te bedenken, wil Van Pottelbergh met zijn sociaal project mensen hun leven in positieve zin veranderen. “Iedereen, waar ook ter wereld, heeft het recht op een goed zicht. Leven met of zonder bril is een enorm verschil.”
Verwacht wordt dat tegen 2020 wereldwijd één op vier mensen zal lijden aan bijziendheid. Dat zijn twee miljard mensen die nood hebben aan goede oogzorg en een correcte bril. “In een ideale wereld kunnen we al die mensen met een visueel probleem helpen, in de realiteit zal dat echter 90 tot 95% zijn. Dat is natuurlijk al heel mooi maar je zal maar tot die vijf procent behoren die niet geholpen kan worden."
"Concreet gaat het om mensen met astigmatisme, waarbij de oogbol niet de vorm heeft van een voetbal maar van een rugbybal. Dit zorgt voor een vervorming of vertroebeling van de beelden. Om ook dat probleem op te lossen, ben ik out-of-the-box beginnen denken. Zo is er in mijn hoofd een nieuwe technologie ontstaan waarmee ik ook die resterende 5 tot 10% een eenvoudig hulpmiddel kan aanreiken.”
Even grote behoefte in de vierde wereld
Ook in eigen land kreeg Van Pottelbergh steeds meer aanvragen binnen om verschillende zwakkere groepen beter te laten zien. “Het was onthutsend te moeten vaststellen hoeveel mensen uit de vierde wereld, waaronder heel wat daklozen, zich geen bril kunnen permitteren, terwijl je zou denken dat we in België zo’n groot vangnet hebben. Het duurde niet lang vooraleer we in Antwerpen en in Gent met een project zijn gestart.”
“Gaandeweg ontdekte ik dat de FocusSpecs voor mensen uit de de vierde wereld net iets te stigmatiserend was, je kon al van ver zien dat iemand zo’n ziekenkasbrilletje op had. De nieuwe lenstechnologie Eyesnap die ik had bedacht om mensen met astigmatisme te helpen, kwam ook hier van pas. Deze laat toe om gepersonaliseerde lenzen in en uit verschillende monturen te klikken zodat je deze maar één keer hoeft te kopen. Niettegenstaande het een oplossing is die veel meer beantwoordt aan de noden van de Europese markt blijft het allemaal zeer betaalbaar. We kunnen daarbij rekenen op de steun van steeds meer OCMW’s. De eindgebruiker betaalt 10 tot 20 euro all-inclusive. Het werd een gigantisch succes.”
Zelfbedruipend concept
“Door dat te doen, zijn we gaan beseffen dat we dit ook kunnen commercialiseren. Wat ook nodig was om voldoende geld in het laatje te krijgen. Rond diezelfde periode, in 2016, werd Adaptive Eyeworks opgericht. Wat maakt dat we nog altijd in de start-up fase zitten.”
Voor iedere bril die we verkopen, kunnen we er een gratis wegschenken. Wereldwijd hebben we al 150.000 exemplaren uitgedeeld
En in de lente van 2017 openden we onze conceptstore Faces and Glasses, een optiekzaak op de Vlaamse Kaai in Antwerpen. De inkomsten die we daarmee genereren, zorgen ervoor dat ons project zelfbedruipend is. Voor iedere bril die we verkopen, kunnen we er een gratis wegschenken. Wereldwijd hebben we al 150.000 exemplaren uitgedeeld. In Ghana is er iemand die, nadat hij zo’n brilletje kreeg, heeft besloten om zelf ook optometrist te worden.”
Geblinddoekt luisteren
Voor jonge start-up ondernemers heeft Koen Van Pottelbergh, die in z’n leven al heel wat zaken ondernomen heeft en daardoor naar eigen zeggen makkelijker de valkuilen ziet, volgende boodschap. “Zolang je een briljant idee hebt waar een mooi verhaal of sterk concept aan vast hangt en dat vooral ook goed onderbouwd is, kan je heel veel bereiken. Zelf heb ik mogen ervaren hoe makkelijk het dan is om investeerders aan te trekken. Ze komen letterlijk naar ons toe. Dat het verhaal van Adaptive Eyeworks heel transparant is, met een heldere boodschap en tastbare resultaten, zorgt ervoor dat velen ons project zeer genegen zijn.”
Dat het verhaal van Adaptive Eyeworks heel transparant is, met een heldere boodschap en tastbare resultaten, zorgt ervoor dat velen ons project zeer genegen zijn
“Schaalbaarheid is eveneens een belangrijke, je moet groot durven denken. Als kind wilde ik altijd de wereld veroveren. Voor het eerst zie ik nu mogelijkheden om die wereld vooral een stukje beter te maken, door kansarmen nieuwe kansen te geven. Als je in iets gelooft, moet je daar vol voor gaan. Het leven is aan de doeners, niet aan de praters. Wie bang is om te falen, kan nooit slagen.”
“Wanneer ik mijn verhaal breng voor een publiek, zoals tijdens de Belgisch-Luxemburgse finale van Chivas Venture, heeft de helft van de zaal een bril op. Brildragers weten heel goed hoe dat ding op je neus bijdraagt aan je levenskwaliteit. Uiteraard heeft iedereen het recht om goed te zien, maar helaas zijn er wereldwijd 2,5 miljard slechtzienden die die mogelijkheid niet hebben. Om de mensen in de zaal daarop te wijzen, laat ik hen geblinddoekt luisteren naar mijn verhaal. Impact creëren door bewustwording”, noemt hij het.
Mooiste dingen niet te koop
Intussen heeft hij alweer een nieuw meettoestel ontwikkeld waarmee mensen veel makkelijker hun ogen kunnen testen. “Nu al staat vast dat dit de wereld van de optometrie op z’n kop gaat zetten. We willen dat mensen waar ook ter wereld makkelijk toegang krijgen tot een betaalbare oplossing voor hun zicht. Mensen gelukkig maken en weer een stukje hoop kunnen geven, is het mooiste wat er is. De glimlach die op iemands gezicht verschijnt wanneer men ineens weer kan kijken en lezen, is het mooiste wat een overnemer kan overkomen. Dat zijn mijn gratis vitamines die ik anders in de apotheek moet kopen. Die energie boost heb je ook nodig om verder te kunnen gaan. We zijn nog altijd mensen, en geen robots.”
De glimlach die op iemands gezicht verschijnt wanneer men ineens weer kan kijken en lezen, is het mooiste wat een overnemer kan overkomen
“We leven maar één keer, dus kunnen we ons maar beter nuttig maken ten dienste van mensen die het veel minder goed hebben. Gewoon eens een oudere persoon helpen bij het oversteken van de straat over te steken, en je zal zien hoeveel dankbaarheid en liefde je daarvoor terugkrijgt. Geloof me, de mooiste dingen op deze aarde zijn niet te koop.”
Als Belgische finalist mag Koen Van Pottelbergh het binnenkort opnemen tegen 26 topondernemers uit alle hoeken van de wereld. Met als inzet: een plaatsje in de top 5 van de internationale finale van Chivas Venture en een investeringsfonds van 1 miljoen US dollar voor de eindwinnaar. Deze vierde editie zal plaatsvinden op 24 mei 2018, tijdens The Next Web in Amsterdam, de grootste techbeurs van Europa.